Konferencja naukowa
"ŚLADAMI PRZESZŁOŚCI"

O autorce

Katarzyna Lisiecka – historyk i archiwista, absolwentka Instytutu Historii Uniwersytetu Szczecińskiego. Zainteresowania badawcze koncentrują się na historii regionalnej Pomorza Zachodniego, w szczególności problematyce gospodarczej, społecznej oraz kulturalnej. Członek Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Szczecinku oraz koszalińskiego oddziału Stowarzyszenia Archiwistów Polskich. Pracownik Archiwum Państwowego w Koszalinie Oddział w Szczecinku.

O referacie

Materiały archiwalne stanowią najważniejszą bazę do badań nad dawną i współczesną historią Bornego Sulinowa i okolic. Są skarbnicą wiedzy historycznej dla każdego, kto poszukuje śladów przeszłości. Przedmiotem refaratu jest charakterystyka źródeł archiwalnych dotyczących Bornego Sulinowa i okolicznych miejscowości należących obecnie do gminy Borne Sulinowo przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowego w Koszalinie oraz Oddziału w Szczecinku.

O autorze

Mateusz Zacharewicz – zamieszkały w Szczecinku, pasjonat historii Szczecinka i okolic, cyklista, certyfikowany przewodnik po powiecie szczecineckim.

O referacie

Tematem referatu jest omówienie wczesnośredniowiecznego osiedla obronnego na przykładzie stanowiska nr 1 w Radaczu. Grodzisko w Radaczu zostało objęte planem długoterminowych badań archeologicznych w latach 1961-1963 podjętych przez Katedrę Archeologii Polski Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu.

O autorach

Andrzej Kuczkowski (Koszalin) – archeolog i regionalista zaangażowany w badanie dziejów Pomorza i dokumentowanie jego dziedzictwa kulturowego. Od dwóch lat prowadzi szeroko zakrojony projekt badawczy „Późnośredniowieczne siedziby rycerskie Pomorza Środkowego”, w ramach którego zidentyfikował około 150 tego typu obiektów.

Marcin Krzepkowski (Fundacja Relicta, Poznań) – archeolog, zajmuje się głównie problematyką osadnictwa późnośredniowiecznego. Główny obszar zainteresowań to zanikłe średniowieczne miasta i osiedla wiejskie. Od 2014 roku prowadzi interdyscyplinarne badania zanikłego miasta Dzwonowo (Wielkopolska) a od 2020 roku, wraz z Andrzejem Kuczkowskim – miasta Stolzenberg/Sławoborze.

O referacie

Zawarte w tytule pytanie w niejednym zapewne Czytelniku wzbudzi konsternację. W powszechnym przekonaniu bowiem, średniowieczny zamek kojarzy się z okazałą obronną budowlą murowaną, a najbliższy obiekt spełniający te kryteria znajduje się w Szczecinku. Przy bliższym przyjrzeniu się problemowi okazuje się jednak, że na Pomorzu, podobnie zresztą jak na przeważającym obszarze średniowiecznej Europy, istniały tysiące niewielkich obiektów obronnych. Większość z nich posiadała drewnianą zabudowę, zaś widocznymi pozostałościami po nich są ziemne kopce zwane przez archeologów „grodziskami/gródkami stożkowatymi”. Na terenie obecnej gminy Borne Sulinowo, zidentyfikowano do tej pory 9 pewnych i domniemanych obiektów tego typu. Naszym zdaniem, mimo swych niewielkich rozmiarów, zasługują one na miano zamków, bo za takie też były uznawane przez ówczesnych mieszkańców Pomorza.

O autorze

Dariusz Czerniawski – licencjonowany przewodnik terenowy, regionalista i twórca Izby Muzealnej w Bornem Sulinowie. Absolwent zarządzania SWSPiZ w Łodzi oraz administracji na WPiA Uniwersytetu Gdańskiego. W październiku 2018 wspólnie z pasjonatami historii prowadził badania, które przyczyniły się do ustalenia trasy tunelu ucieczkowego, którym w marcu 1942 roku z Oflagu II D Gross Born Westfalenhof (Kłomino) uciekło 17 francuskich oficerów.

O referacie

Autor od lat prowadzi badania związane z przeszłością Bornego Sulinowa. Ważnym elementem prowadzonych poszukiwań jest historia obozów jenieckich z czasów II wojny światowej z terenu dawnego niemieckiego poligonu Gross Born. W latach 1939 – 45 na ternie poligonu istniały obozy jenieckie, w których przebywali jeńcy różnych narodowości min. Polacy, Francuzi, żołnierze Armii Czerwonej, Serbowie. Do dzisiaj historie obozów jenieckich skrywają wiele zagadek, są nie do końca wyjaśnione, okryte mgłą tajemnicy. W referacie autor przedstawi nieznane fakty z dziejów konspiracji w Oflagu II D Gross Born.

O autorze

Dariusz Trawiński – ur. w 1977 w Szczecinku. Pasjonat historii od 2018 roku badający zbrodnie sowieckie na terenie powiatu szczecineckiego. Z jego zgłoszenia prowadzone było, przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Szczecinie, jedyne śledztwo dotyczące zbrodni sowieckich na ludności polskiej, obejmujące całą jednostkę terytorialną, w oparciu o wszystkie dostępne archiwa (państwowe, IPN, kościelne i wojskowe).

O referatach

1. Referat zawiera przyczyny zainteresowania się tematem działań Armii Czerwonej po zakończeniu II wojny światowej. W referacie autor przedstawia osobiste próby zaangażowania instytucji powołanych do zajmowania się krzewieniem polskiej historii oraz uzyskania wsparcia w prowadzonych badaniach. W głównej części omówione są przypadki postępowania czerwonoarmistów wobec ludności cywilnej na obszarze obecnej Gminy Borne Sulinowo.

2. Referat rozpoczyna się od przybliżenia piętrzących się trudności przed badaczem historii, a następnie koncentruje się w przybliżeniu przypadków zbrodni sowieckich na terenie obecnej Gminy Borne Sulinowo w oparciu o śledztwa Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Szczecinie. Autor przybliża postaci zapomnianych lokalnych bohaterów i ich zmagań z Armią Czerwoną/Radziecką.

O autorach

Etienne Jacheet – syn porucznika Bernarda Jacheet (31-10-1910 / 01-10-1970), jeńca wojennego w Oflagu IID i IIB (od 9 czerwca 1940 do 22 kwietnia 1945).
Jest jednym z dwóch wiceprezesów « Stowarzyszenia Przyjaciół Oflagu IID-IIB-XXI B, rodzin i przyjaciół, Gross-Born, Arnswalde, Schubin » Przez 15 lat był jego sekretarzem generalnym.
Od 1993 roku utrwala pamięć o jeńcach wojennych poprzez różne działania w Polsce i Francji min. poprzez organizację wyjazdów członków rodzin jeńców do Bornego Sulinowa, Choszczna i Szubina, coroczną publikację biuletynu Stowarzyszenia « Więź ». Jest pomysłodawcą utworzenie strony internetowej www.oflags.fr, (w dużej części przetłumaczonej również na język polski) i różnych narzędzi informacji takich jak ulotki, tablice wystawiennicze. W bieżącej pracy autor zajmuje się gromadzeniem i analizą materiałów na temat jeńców osadzonych w obozach Oflag II B, IID i XXIB.

Gabryela Smolij – nauczycielka języka francuskiego w Zespole Szkół Nr 1, obecnie na emeryturze. Przez wiele lat realizowała międzynarodowe projekty wymiany młodzieży w ramach unijnego programu Comenius. Z francuskim Stowarzyszeniem Przyjaciół Oflagu II B-II D- XXI B współpracuje od 2008 roku, pełniąc rolę tłumacza i towarzysząc członkom rodzin jeńców francuskich odwiedzającym miejsca pamięci w Polsce.

O referacie

Autorzy w swojej prezentacji na konferencji przedstawią działalność francuskich jeńców wojennych upamiętniającą wojenne losy min. przedstawią historię działalność Centrum Pomocy jeńcom z Oflagu II D, IIB i jego początki od 1946 roku, a następnie działalność Stowarzyszenia Przyjaciół i obecne jego działania upamiętniające podejmowane we Francji i Polsce po dzień dzisiejszy, min. organizacja wyjazdów do Polski byłych jeńców i ich rodzin począwszy od 1993 roku. « Więź », biuletyn Stowarzyszenia Przyjaciół od numeru 1 w 1945 roku, aż do numeru 388 w 2020 r., i jego znaczenia dla kontynuacji pamięci historii francuskich jeńców wojennych z obozów Oflag II D, IIB i XXIB. Pamięć wiecznie żywa strona internetowa www.oflags.fr i jej duży pozytywny oddźwięk. Działalność informacyjna Stowarzyszenia poprzez narzędzia pedagogiczne i informacyjne, takie jak ulotki i rozkładane tablice wystawiennicze, prezentacja stoiska Stowarzyszenia i udział w „ XXIII Spotkaniach z Historią” w Blois (departament Loir-et-Cher), w październiku 2020 r. (coroczne wydarzenie o zasięgu krajowym we Francji),
Autorzy omówią także aktualne działania skupione głównie na analizie i opracowywaniu materiałów na temat jeńców Oflagów IID-IIB na podstawie niemieckich list transportowych przechowywanych w archiwum « Historyczna Służba Obrony » w Caen, w departamencie Calvados (Normandia).

O autorce

Autorka referatu pochodzi z Bornego Sulinowa, w 2017 roku opracowała pracę licencjacką dotyczącą historycznych aspektów Bornego Sulinowa na kierunku Rosjoznawstwo przy Uniwersytecie Gdańskim. W październiku 2020 roku ponownie zamieszkała z mężem w Bornem Sulinowie. Zwykle interesuje się gotowaniem i szeroko pojętym zdrowym stylem życia. Lubi spacerować przy jeziorze Pile oraz podziwiać lokalną infrastrukturę miasta.

O referacie

Referat ukazuje początki powstania zarówno poligonu, jak i nowoczesnego centrum wojskowego szkolenia żołnierzy w formie miasta położonego w lesie. Opisano jego rozkwit za czasów III Rzeszy, funkcjonowanie jako obóz jeniecki w czasach wojny, a następnie jego tajemnicze przejęcie przez Armię Czerwoną. W ten sposób, na nieoznaczonym oficjalnie terenie funkcjonowało radzieckie miasto na terytorium Polski. Po pierwszych kilkunastu latach ofensywnego i nieprzyjaznego nastawienia do okolicznych polskich mieszkańców, w połowie lat 70-tych zauważono proces stopniowego zawierania układów i znajomości z polskim społeczeństwem. Wtedy to rozkwitał obopólnie korzystny handel. Do sporządzenia referatu użyto unikalnych materiałów, bezpośrednio ukazujących panujące w czasie okupacji radzieckiej nastroje, nie zawsze zbieżne z rozgłaszaną propagandą. Druga część referatu opisuje niektóre współczesne działalności promujące charakter historyczny tego miasta.

O autorce

Anna Lewandowska – jest absolwentką Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Zielonogórskiego na kierunku Historia. Moim miejscem urodzenia jest Szczecinek, ale w roku 2008r. przeprowadziłam się do Legnicy – tzw. „Małej Moskwy”, gdzie właśnie zaczęła się moja przygoda z historią. Po ukończeniu liceum postanowiłam, wybrać się na studia na kierunki historia na Uniwersytecie Zielonogórskim. Już moja praca licencjacka powiązana była z wojskami radzieckimi w Polsce, dotyczyła walki o pomnik Braterstwa Broni przy placu Słowiańskim w Legnicy (zakończona sukcesem dla przeciwników w/w monumentu). Praca magisterska nie mogła odbiegać od tematu wojsk radzieckich i po konsultacjach z promotorem ustaliliśmy temat powiązany z Bornem Sulinowo.

O referacie

Referat ma na celu przedstawienie historii Bornego Sulinowa od roku 1938 do czasów aktualnych. Przedstawione zostaną dzieje od początków poligonu Gross Born do momentu przejęcia władzy przez polską administrację. Referat jest podzielony na trzy okresy historii miasta: niemiecką, radziecką oraz polską.

O autorce

Alicja Różewicka – absolwentka Liceum Ogólnokształcącego im. Bohaterów Oflagu II D w Bornem Sulinowie. W lipcu 2020 roku uzyskała tytuł mgr inż. gospodarki przestrzennej na Wydziale Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Interesuje się szeroko pojętym kształtowaniem przestrzeni, zarówno w wymiarze praktycznym, jak i teoretycznym. W wolnych chwilach zajmuje się fotografią.

O refertach

1. Podjęta w referacie tematyka stanowi niejako odpowiedź na rosnące zainteresowanie zagadnieniem przestrzeni publicznych, które stanowią nie tylko wyłączność miast, ale wpisują się także w potrzeby mieszkańców obszarów wiejskich, istotnie wpływając na jakość i warunki ich życia, kształtowanie więzi międzyludzkich czy budowanie tożsamości lokalnej . W opracowaniu, poza krótkim, lecz istotnym w kontekście omawianego zagadnienia, wprowadzeniem teoretycznym, dokonano oceny obecnego stanu zagospodarowania przestrzeni publicznych zlokalizowanych na obszarach wiejskich w gminie Borne Sulinowo, rozpoznano kluczowe problemy tam występujące oraz zaprezentowano możliwe do wdrożenia rozwiązania usprawniające ich funkcjonowanie. Niemałe znaczenie w kontekście niniejszego opracowania odegrała również opinia lokalnej społeczności. Wszystkie otrzymane wyniki posłużyły sformułowaniu wniosków na temat aktualnej kondycji badanych przestrzeni publicznych, podkreślając jednocześnie istotę kształtowania nie tylko miejskich, ale również wiejskich przestrzeni publicznych dla prawidłowego funkcjonowaniu wskazanych ośrodków życia ludności.

2. Wydaje się, iż obszar wytypowany do opracowania przykładowej koncepcji zagospodarowania przestrzennego (tj. teren zlokalizowany pomiędzy ulicami: J. Słowackiego, Targową, M. Reja oraz Aleją Niepodległości), mimo doskonałej lokalizacji niemal w ścisłym centrum Bornego Sulinowa, od wielu lat pozostaje pozbawiony przemyślanego urządzenia, a negatywne
   odczucia wizualne potęguje nie tylko wrażenie „pustki” w jego wnętrzu, ale również nieład architektoniczny, złe parametry techniczne wielu budynków czy niedobór obiektów związanych z handlem i gastronomią. Mająca na celu poprawę zarówno walorów estetycznych, jak i jakości życia mieszkańców koncepcja powstała na podstawie wielowymiarowych uwarunkowań, a także opinii lokalnej społeczności. W projekcie przewidziano m.in. kontynuację funkcji sportowo-rekreacyjnej za terenem istniejącej hali sportowej, modernizację placu dawnych defilad wojsk radzieckich, a także urządzenie istniejącego w granicach opracowania terenu zieleni. Ponadto, celem zapewnienia spójności całego obszaru, zadbano również o uzupełnienie istniejącej zabudowy jednorodzinnej, modernizację wymagających tego procesu budynków wielorodzinnych oraz wprowadzenie dodatkowych obiektów usługowych.

O autorze

Michał Kulesza (ur. 1994 r.), architekt, ukończył studia na Politechnice Warszawskiej. Podczas swojej edukacji uczestniczył w programach stypendialnych na uczelniach Stanford w Kalifornii oraz TU Darmstadt w Niemczech. Bornem Sulinowem zainteresował się podczas pisania pracy magisterskiej o zmianach funkcji dominujących miast. Obecnie pracuje w szwajcarskiej pracowni Christ & Gantenbein.

O referacie

W pierwszej części referatu autor opisuje problemy przestrzenne miasta Borne Sulinowo, będące wynikiem transformacji z bazy militarnej. Po przeanalizowaniu etapów rozwoju kompleksu i jego obecnych potencjałów zostało zadane pytanie: co dalej? Odpowiedzią może być przedstawiony w drugiej części pomysł na nową funkcję dla miasta, opartą o koncepcję urbanistyczną oraz projekt adaptacji ruin byłego kasyna oficerskiego.